مزاج ها اساس و پایه طب را تشکیل می دهند و به قول ابن سینا کسی که طبایع و
مزاج ها را بلد نباشد، پزشک نیست انسان ها به دلیل طبایعی که دارند متمایز
از یکدیگر بوده و دارای خصوصیات و ویژگی های منحصر به فردی می باشند که در
برخورد و رفتار با آنها و نیز در درمان بیماری ها طبع ویژه هر کس باید
مدنظر قرار گیرد. به همین
دلیل است که نوع خاصی از دارو که برای یک نوع بیماری تهیه شده، در برخی
افراد موثر و در برخی دیگر بی اثر است و اینجاست که پزشک با شناسایی و
تشخیص طبع و مزاج هر بیمار، می تواند داروی موثر را تجویز نماید. همان طور
که می دانید، بنا به گفته اطبا یونان قدیم چون بقراط، جالینوس و … و نیز
اطبا بزرگ ایرانی چون بوعلی سینا، رازی و … در انسان ۴ طبع وجود دارد: ۱) طبع سودایی ۲) طبع بلغمی ۳) طبع دموی(خونی) ۴) طبع صفراوی نحوه
تشکیل این چهار طبع به این صورت است که: بعد از خوردن غذا، ترشحات معده بر
آن اثر می کند و تغییراتی را ایجاد می کند و غذا به صورت مایع غلیظی درمی
آید که این مایغ غلیظ را کشکاب (کیموس) می گویند، وقتی این مایع غلیظ وارد
روده می شود از طریق عروق ماساریکا جذب و داخل کبد می شود و در آنجا پخته
می شود ( متابولیزه شدن) این اخلاط وقتی در کبد پخته می شود وارد گردش خون
شده و با اندک تغییری در خون ( اکسیژن گیری و افزوده شدن هورمون ها و …) در
بافت های بدن جذب می شود. اما اگر
اخلاط در کبد به خوبی پخته نشود و به اصطلاح حکما خام یا نیمه پخته بماند،
قابل جذب نبوده و آنها را اخلاط فاسده، مضره یا غریبه می نامند و بر این
اساس که کدامیک از مواد چهارگانه مورد احتراق و سوخت و ساز قرار نگرفته
باشند بیمار دارای غلبه همان خلط خواهد شد. مثلا اگر احتراق بلغم ناقص باشد
طبع بیمار بلغمی است و اگر احتراق سودا ناقص باشد طبع بیمار سودایی می
باشد و … این چهار
خلط در بدن جایگاه مشخصی دارد، سودا در طحال، صفرا در کیسه صفرا، خون در
کبد و بلغم در کل بدن ( لنف) ذخیره می شود. در درمان
بیماری ها، سعی بر آن است که مزاج افراد را به اعتدال نزدیک کنند مثلا اگر
مزاج فردی سرد و خشک است دارو و غذاهای گرم و تر به وی تجویز کنند تا به
اعتدال نزدیک شوند مزاج تر یعنی میزان آب زیاد است و مزاج خشک یعنی میزان
آب کم است. هرچیزی که
( حالات روحی روانی و یا انواع داروها یا غذاها و خوراکی ها) در بدن انسان
باعث شود که گرمی بدن یا احساس گرمای بدن بیشتر شود ( بدون آن که درجه
حرارت بدن بالا رود) دارای طبع گرم و عکس آن دارای طبع سرد است. هر یک از
طبایع دارای آثار عینی و ویژگی های قابل مشاهده جسمی و نیز حالات خاص روحی و
عصبی می باشد که در زیر برخی از موارد ذکر می شود: ۱) دموی ( گرم و تر) شیرینی
طعم دهان، سنگینی سر، سرخی رخسار و زبان، سستی در اعضا، میل به خواب،
خمیازه، دمل و جوش، خون ریزی بن دندان ها، سرخی ادرار، درد سینه و حلق،
تنگی نفس، احساس گرما در بدن، کف دست گرم، خوش بین، شعردوست، عاشق پیشه،
اهل ریسک، کینه ورز نیستند، کمتر عصبانی می شوند و فوری عصبانیتشان فروکش
می کند. ۲) صفراوی (گرم و خشک) تلخی
دهان، زردی رنگ بدن و زبان و چشم ها، خشکی بینی، تشنگی مفرط، قی و سوزش
سرمعده، بی خوابی، تخلیل و رویای زرد، ترش رویی، خشم، پرخاشگری، بی تابی،
زردی ادرار، ترکیدن دست و پا، جوشش دهانه معده، درد پهلوها، احساس سوزن
سوزن شدن بدن، تندی تنفس، ضعف، خشکی و لاغری خاص اندام ها، احساس گرما در
بدن. ۳) بلغمی (سرد و تر) ترشی
دهان، سفیدی، نرمی، سستی پوست بدن، ضعف گوارش، افزایش بزاق دهان، خواب
زیاد، کندی حواس، رقیق شدن آب بینی، تخیل اشیای سفید، شل صحبت کردن، خستگی
زیاد، زبان باردار و مرطوب، سفیدی ادرار، سفید شدن ریش و مو قبل از پیری،
بدن و کف دست سرد، بدگمانی، بدبینی، بی قیدی، کند ذهن و کند فهم، ابتلا به
بیماری های رطوبتی و سکته، نظم گرا، ریسک نمی کنند، پایبند به قانون هستند. ۴) سودا ( سرد و خشک) شوری
دهان و بی حوصلگی در حرف زدن، شنیدن حرف دیگران، تیرگی رنگ رخسار، لاغری،
بیزاری از سر و صدا، ترس از مرگ، تندخویی، زودرنجی، تشویش، غضب، بیقراری،
اشتهای کاذب، سوزش سرمعده، فکر و خیال، هراس بی سبب، تردید و دودلی، تنهایی
و گوشه گیری، اندیشه های بد و خیالات حزن انگیز، وسواس، بی خوابی، رویای
سیاهی در خواب، اگر سودا وارد مغز شود باعث ضعف اعصاب می شود، ترس، مردم
گریزی، سستی نبض، فرو رفتن چشم ها، خودکشی، پر مو بودن بدن، کف دست سرد،
رویاهای مهیج و کابوس، یبوست مزاج، تاثر از اتفاقات و اندیشه های بد غصه
دار و بی ثبات. حکما
معتقدند که تغییر مزاج سودایی خیلی مشکل است و نیز معتقدند که بلغم راس
بیشتر بیماری هاست و عسل را یکی از خوراکی های مهم بلغم زدا می دانند.لازم
به ذکر است که هر یک از اجزای بدن نیز دارای طبع خاصی می باشد. مثلا شادی
ها گرم، امید گرما آفرین، ناامیدی و غصه و کینه سرد است. مواد غذایی گرم و تر، دموی، باد، خونی، بهاری: لبنیات: ماست چکیده، کره محلی، شیر محلی تازه گاو و شیر گوسفند صیفی جات: خربزه، خیار چنبر، طالبی و گرمک میوه ها: آناناس، انجیر تازه و خشک، انگور، خرما، قیسی، گیلاس، گلابی، سیب شیرین، مویز، موز، بالنگو، اقسام توت و کشمش ریشه ها: انواع ترب، زردک، سیب زمینی ترش، شلغم و هویج حبوبات: گندم و اقسام لوبیا گوشت ها: میگو، مرغ محلی، جگر سیاه و سفید، پاچه، بره، بوقلمون، زبان و چشم مغزهای گیاهی: بادام درختی شیرین، بادام زمینی، تخم طالبی، تخم خربزه و کنجد متفرقه: شیره انگور، روغن کنجد، روغن بادام تلخ، ارده، روغن گاو، دنبه، سمنو و خاکشیر مواد غذایی گرم و خشک، صفراوی، آتش، تابستانی: لبنیات: پنیر کهنه صیفی جات: بادنجان و فلفل سبز میوه ها: انبه، به، زیتون و نارگیل ریشه ها: چغندر، پیاز، سیر، کلم قمری و موسیر سبزی ها:
برگ چغندر، پونه، نعناع، پیازچه، ترخون، ریحان، مرزه، شاهتره، شوید،
شنبلیله، گزنه، اقسام کلم بستانی، تره تیزک(شاهی)، جعفری، رازیانه، کرفس،
مارچوبه، تره و تره فرنگی حبوبات: جوی دو سر(چاو دار)، لپه، نخود و برنج کته ای گوشت ها: آهو، اردک، بلدرچین، بنگشت، کمتر، شتر، خروس، شترمرغ، کباب و دل مغزهای گیاهی: بادام هندی، بادام درختی تلخ، بادام کوهی، پسته، پسته کوهی، تخم آفتابگردان، چلغوز، گردو و فندق ادویه ها:
آویشن، اسپند، چای سبز و سیاه، خردل، دارچین، فلفل، گلپر، زردچوبه،
زنجبیل، زنیان، زیره، انسیون، کاکائو، زعفران، سیاهدانه، وانیل، نمک و هل متفرقه: سیلو، عسل، شکر سرخ یا سفید، عرق بهارنارنج، روغن زیتون و سرخ کردنی ها مواد غذایی سرد و خشک، سودایی، خاک، پاییزی: لبنیات: کشک و قارا میوه ها:
ازگیل، تمشک، آلبالو، انار ترش، سنجد، بالنگ، سیب ترش، نارنج، لیمو ترش،
لیمو عمانی، گریپ فروت، غوره، کنار، ذخال اخته، به ترش، زرشک، زالزالک، شاه
توت و تمر هندی سبزی ها: ترشک، ریواس و گشنیز حبوبات: ارزن، بقله خشک، برنج آبکش، جو، ذرت، عدس و ماش گوشت ها: گاو، بز، قلوه، سیرابی و شیردان مغزهای گیاهی: بلوط خوراکی و شاهدانه ادویه ها: سماق، نشاسته و قهوه متفرقه: سرکه، شکر فراوری شده صنعتی، آبغوره و انواع روغن صنعتی (کانولا، ذرت، کلزا، نباتی، جامد) مواد غذایی سرد و تر، بلغمی، آب، زمستانی: لبنیات: پنیر تازه، خامه، دوغ، ماست، سرشیر و شیر پاستوریزه صیفی جات: خیار، اقسام کدو، گوجه فرنگی، هندوانه و کدو حلوایی میوه ها: توت فرنگی، آلو، آلوچه، پرتقال، انار شیرین، زردآلو، شفتالو، شلیل کوهی، لیمو شیرین، نارنگی، هلو، کیوی و آب فشرده انار ریشه ها: سیب زمینی سبزی ها: اسفناج، بامیه، خرفه، قارچ خوراکی، کاسنی، کاهو و لوبیا سبز حبوبات: بقله تازه و نخود سبز گوشت ها: انواع ماهی و مغز گوسفند مغزهای گیاهی: تخم کدو، به دانه، تخم هندوانه و خشخاش متفرقه: اسفرزه، گلاب و ماء الشعیر منبع: سایت سینای سلامت
| ||||||||||||
۱۳٩٠/۱/۱٠ |
دموی مزاج ها |
دموی مزاج ها
از جنس هوا و گرم وتر است
وبرای رساندن غذا واکسیژن به سلولها لازم است .و اگر زیاد شود مزه دهان
شیرین می شود- سر سنگین شده – – چرت زدن - کم حواس –کش آمدن آب دهان –
زبان قرمز می شود مثل آنکه رب انار یا زرشک خورده باشد و بدن دچار خارش و
دمل و جوش ریز بیشتر در گردن و بین دو کتف شده از لثه خون می آید و مضطرب
میشود.
پر خوری - بادمجان – غذای نشاسته ای – آب یخ –شیرینی - غذای ممنوعه ناشتا (خاک شیر - بالهنگ – تخم ریحان – تخم مل – قدومه شیرازی – بالنگو – اسفرزه) درمان:
غذاهای مضر برای افراد دموی مزاج
| |
۱۳٩٠/۱/۱٠ |
بلغمی مزاج ها |
بلغمی بدن علیه خودش انقلاب می کند و رماتیسم
مفصلی می آورد .مثل کشک و آب یا سفیده تخم مرغ است ومربوط به سیستم لنفاوی
یا سیستم ایمنی یا است.از جنس آب وسرد و تر است و کسانی که سردی زیاد
بخورند (ماست ترشی)بلغم فعال می شود. وزیر چشم پف کرده - مزه دهانشان ترش
می شود – پوست شل و ول و سفید و آبکی می شود – پوست مقطعی سفید می شود
(برص) و موها زود سفید می شود و مو – لک قهوه ای در سفیدی چشم و سردی دست
وپا و پا درد و زانو درد – لرزش دست و پا (پارکینسون) دیر هضم شدن غذا –
درد معده – تنگی نفس موقع خوردن غذا - قلنج می کنند و دوست دارند ماساژ
بدهند و درد کمر و بین شانه ها و گرفتگی ماهیچه پشت گردن - کسل و خواب آلود
– جاری شدن آب از دهان در خواب – دچار تپش قلب وقتی از خواب بیدار می شود -
رقیق بودن آب بینی – ترشح بینی – سرفه زیاد - فراموشی – دفع ادرار زیاد
همراه با فشار ضعف مثانه .
علت: غذاهای لبنیات و ترشی و سرکه بلغم را زیاد می کند. غذای مضر برای بلغمی مزاج ها: لبنیات – ترشی – لیته – شور – سیب زمینی – عدس – قارچ – گوشت گاو و گوساله – گوشت سفید(برای رماتیسمی ها بد بوده و درد را زیاد می کند)- چای – قهوه – نسکافه – میوه ترش و کال – نارنگی – کیوی – گرمک(سرد است) – خیار پوست کنده – لیمو شیرین – سوپ جو با زنجبیل درمان: گوشت (شتر – گوسفند - کبوتر – سار – گنجشک) – ادویه جات (هل – دارچین – زنجبیل – زیره – زعفران – زنیا – سرنجان – خولنجان – سیر- موسیر – خردل) - سبزیجات(کرفس – نعناع – ریحان – جعفری – ترخون – مرزه) - کلم – مارچوبه – هویج - کدوحلوایی ( درصورت داشتن یبوست با ادویه گرم مصرف شود اگر یبوست ندارید مصرف نکنید ) - لیمو ترش – گندم – نخود – گردو هندی – قدومه شیرازی
غذاهای مفید برای افراد بلغمی مزاج
| |
۱۳٩٠/۱/۱٠ |
صفرا مزاج ها |
صفرا مزاج ها یعنی شخصی که با مزاج پایه صفرا متولد شده صفرا باعث تیزی و حدت در
جریان خون میشه ...خون در مغز این افراد فرز تر جریان داره پس مطالب رو زود
میگیرن!!حافظه خوبی دارن ...حدت ذهن دارن..حاضر جواب و پر حرف هستن همیشه
جواب توی آستین دارن .... کم نمیارن قیافه آدمهای صفراوی: میزان بزرگی دهان و بینی رو نسبت به
فرد ی با مزاج معتدل می سنجیم علی الخصوص اگر خانم باشن و انتظار نمیره یه
خانم صفراوی دهان و بینی آنچنان بزرگی داشته باشه....به هر حال یه بزرگی در
دهان یا بینی هست البته بستگی به شدت حرارت و صفرا داره آدمهای صفراوی مزاج در نیمه ماه قمری
وقتی قرص ماه کامل است دچار جوش و خروش بیشتری میشوند و احتمال اینکه
برخوردها و رفتارهای گزنده ای نسبت به دیگران داشته باشند بالا تر است.. مثال: موهای افراد صفراوی مزاج خیلی زود چرب میشه گاهی بعضیهاشون میگن همینکه از حمام میایم بیرون موهامون چربه... اگه دو تا صفراوی با هم ازدواج کنن زندگی پر شور حرارتی خواهند داشت بدترین شغل برای صفراویها فروشنده بودن و راننده تاکسی بودنه!!داغون میشن اساسی.. بیماریهایی که صفراویها مستعد ابتلا به اونها هستن: مثال: صفراوی ها عموما خواب دعوا مرافعه و جنگ و بزن بزن و جکی جان و بروسلی میبینن
غذاهای مضر برای افراد صفراوی مزاج:
مصرف زیاد ادویه و تخم مرغ و سیر و گوشت قرمز ...موز ..خربزه...آناناس ...طالبی ...انجیر...گردو...پسته...فندق...سیاه دانه و شنبلیله.. اینها رو میتونن مصرف کنن اما زیاده روی نشه... خواه نا خواه ادم صفراوی میگه از گردو و فنق خوشم نمیاد چون هر وقت می خورم دهنم آفت میزنه یا جوشای صورتم بیشتر میشه.... بهتره غذاهای گرم مزاج رو با مُصلــِــح ؛ - یعنی یه چیزی که از گرمیه مزاج اون غذا کم کنه و معتدلش کنه- مصرف کنن مصلح غذاهای گرم رو هم کم کم توی تاپیک "تو آنی که می خوری" میگم غذاهای سازگار با مزاج صفراوی ها:
افراد صفراوی مستعد بروز چه بیماریهایی هستند:
اختلال دو شخصیتی با دو قطبی فرق داره با هم !! در مورد دومی ( خون ) مزاجها : اونا هم گرم مزاجن و بسته به شدت حرارت ممکنه بینی و دهان بزرگی داشته باشن یک تعریف مختصر از صفرا
در مزاج صفراوی پوست به رنگ زرد درمیاد
| |
۱۳٩٠/۱/۱٠ |
سودایی مزاج ها |
سودایی مزاج ها سودا یکی دیگه از اخلاط چهارگانه س که رنگش سیاهه(قرمز تیره)
خوده سودا به عربی یعنی سیاهی در رگها هست بیشتر تمایل به رسوب داره ودر پزشکی معادل" سدیمان" هستش اضافیه اون در طحال ذخیره میشه معادل سودا میشه عنصر خاک در طبیعت.. حالا ویژگیهای خاک چیه؟ خاک سرد و سنگینه .خشکه... همش تمایل داره رسوب کنه... خود به خود جابجا نمیشه و اوج نمیگیره مگر با باد!!... میشه روش نقش و نگار کشید... همه چیز هم آخرش به خاک تبدیل میشه آدم سودایی چه قیافه ای داره؟؟ آدمهای لاغری هستن رنگ چهره بادمجانی وتیره س خصوصا دور چشماشون تیره تر هستشعلت تیره بودن دور چشم رسوب سودا در عروق ریز پلکهاست و علت دیگه ای نداره جمجمه ادمهای سودایی نسبت به هیکلشون کوچیکه...یعنی سر و صورت کوچکی دارن( نسبت به هیکلشون) پوست بدنشون خشکه این خشکی رو خودشون احساس میکنن ممکنه به چشم نیاد بیشتر احساس میشه هر تیرگی دور چشم نشانه سوداست حالا یا مزاج پایه فرد سوداست یا در اثر برخی علل سودا بهش اضافه شده...خلاصه اگه دیدید دور چشم کسی تیره تر از صورتش بود بدونید سودای خونش رفته بالا!! خصوصیات اخلاقی افراد سودایی:
مزاج سرد و خشک دارن.. زود دوست نمیشن..در دوستی ها و کارهاشون خیلی احتیاط میکنن پس کمتر گول می خورن!! حد و مرز خودشون رو مشخص میکنن!و اجازه نمیدن کسی قدم به حریم اونها بذاره مثلا اگه در محیط کار همه یه کمد داشته باشن ادم سودایی روی کمدش اسمش رو می نویسه!!که؛ آره!!این مال منه! بهش چپ چپ نگاه نکنید... یا مثلا در آپارتمان قسمتی از دیوار حیاط رو با رنگ علامت میذارن که یعنی اینجا تا اینجا مال ماشینه منه!!حتی اگه خالی بود کسی از همسایه ها حق نداره ماشینش رو بذاره.... البته "مشخص کردن حد و مرز" هم طیف داره همه سودایی ها تا این حد تابلو برخورد نمیکنن...ممکنه حد و مرز رو در ذهنشون تعریف کنن کسی هم خبر نداشته باشه به محض اینکه کسی وارد اون حد شد اوضاع شلوغ میشه حرکات افراد رو زیر نظر دارن و مرتب ازشون نکته در میارن!!گاهی هم نکته ها واقعیه و اینقدر ریزه که توجه هیچکس رو به خودش جلب نمیکرد و ممکنه بقیه ابراز کنن که ؛ای بابا !عجب ادم باهوشی !به چه چیزی توجه کرد... این از هوش زیاد نیست از نکته سنجی و ریزبینی اونهاست گاهی نکته سنجی های واهی و بی خود دارن از سر بدبینی و بددلی!! در بررسی اوضاع بسیار موشکافانه و دقیق هستن همه جوانب رو در نظر میگیرن اما در تصمیم گیری مقداری مشکل دارن.. پس میتونن یه مشاور موفق باشن و مدیر رو از همه اوضاع با خبر کنن اما مدیر موفقی نمیشن!! چون شک و دو دلی و این پا اون پا کردن از ویژگیهای سوداییهاست...و نمی تونن تصمیم های مهم و اجرایی و چه بسا یه تصمیم ساده بگیرن... نکته سنجی و ریزبینی در سودایی مزاجها:
یا مثلا در حرفه پزشکی:تصور کنید یه خانمی که صورتش و سرش
نسبت به تنش کوچکتر بود ...چندان باهوش هم نبود اما درتشخیص بیماریها عین
یه کاراگاه عمل میکرد عین یه باز جوی دقیق!!خیلی ریزبین و با وسواس پیش
میرفت تا به تشخیص برسه...همه جوانب و شرح حال بیمار رو در نظر می گرفت یه
نکته هایی به ذهنش میرسید که دور از تصور بود...اما در نسخه نویسی(یعنی
تصمیم گیری نهایی )یه کم این پا اون پا میکرد.. سودای ها ریزبین و نکته سنج هستن یه خاصیت خاک اینه که هر چیزی بالاخره یه روزی خاک میشه... یه پدر سودایی(سر نسبت به هیکل کوچیکتر) که
تمام امور خونه رو زیر نظر داره..واسه هر اتفاقی یا هر وسیله ای که گم بشه
همه رو بازجویی میکنه..مثلا میاد خونه میگه:صبح این آینه اینجا بود الان
چرا اونجاست؟کار کی بود؟ چرا این کار رو کردید؟ بعضی سودایی ها با خودشون حرف میزنن...خاطرات
بد زندگی و بدیهای دیگران رو بارها برای خودشون تعریف میکنن ...و بعضا در
تنهایی میزنن زیر گریه ساعتها زانوی غم بغل میگیرن خودخوری میکنن و غصه های
بی خود می خورن ممکنه یه سودایی هر وقت میره بازار دست خالی برگرده چون
میترسه کفش و لباسی بخره...شک داره...هی میگه :بخرم؟ نخرم؟اگه خوب نباشه؟
اگه طرف سرم کلاه بذاره؟ هیچی ولش کن اصلا نمیخرم بیماریهایی که سودایی ها مستعد ابتلا به اون ها هستن و هر کسی در اثر عدم مراعات اگه سوداش زیاد بشه ممکنه به این بیماریها مبتلا بشه..: سودا سرد و خشکه: متاسفانه درمان سودا مثل صفرا نیست که بشه با یه شربت آب لیمو خنکش کرد سودا باعث خشکی و ترک خوردن ناخن میشه باعث میشه ناخن حالت راه راه(Ridging) ) پیدا کنه...
یه خصوصیت خاک اینه که هر چیزی رو به سمت خودش میکشونه هر چیزی ازش بلند بشه اخرش یه روزی به خودش برمیگرده...مرکز و محور ارکان و عناصر ،خاک هست... سودایی ها هم عین خاک خود محور و خسیس هستن...اینم شدت و ضعف داره ...ممکنه اصلا پول خرج نکنن...یا راحت خرج نکنن....یا مثلا هر چی به کسی قرض دادن مرتب توی این فکر هستن که طرف امانتی رو به موقع بیاره ...یه کتاب به کسی قرض میده بعد از 2هفته کتابو لازم هم نداره اما پا میشه میره دنبالش.... شنیدین طرف چقدر خشکک ناخنه!!(کنایه از خساست) اینم حکایت سوداست که واقعا باعث خشکی ناخن میشه تمام افسردگی ها هم از صدقه سر سوداست....سودا ی نا بجا که ریشه کن بشه خلق طرف میره بالا طرف شاد میشه رسوب سودا در سیاهرگها باعث واریسی شدنه اون رگها میشه در سودایی ها تفکراتی که در کوردکی در مغز رسوب کردن مرتب
بروز پیدا میکنن.آدم سودایی مرتب خاطرات بد کودکی رو یادآوری میکنه..مرتب
بدیهایی که همکلاسی ها بهش کردن ... سودایی ها زودرنج و خود خور هستن ...از کوچکترین حرف ادم برداشت بد و بی مورد میکنن ...زودی به خودشون میگیرن
|