خیار گیاه بومی هندوستان است و از آنجا به نقاط دیگر جهان راه یافته است. حدود بیست قرن قبل از میلاد مسیح مصریان قدیم از آن استفاده می کرده اند. خیار گیاهی است علفی و یکساله دارای ساقه خزنده و پوشیده از خارهای نازک و خشن است . برگ های آن بزرگ و دارای زاویه و دندانه دار است. گل های آن زرد رنگ که به دو صورت نر و ماده روی یک پایه قرار دارند. میوه آن سبز رنگ و بسته به نوع و نژادهای مختلف ممکن است کوچک یا بزرگ باشد.
خوردن،
بوبیدن و مالیدن خیار بر پیشانی جهت رفع سردرد مفید است. قطره قطره ریختن
آب خیار در بینی و بوییدن آن جهت رفع گرفتگی، بی حوصلگی و کم خوابی مفید
است. آشامیدن آب خیار جهت رفع اکثر تب های شدید، تسکین حرارت صفرا و خون،
التهاب معده، رفع تشنگی، پاک کردن کبد، زیاد شدن ادرار، دفع سنگ کلیه و
مثانه و بهبود یرقان سودمند است. جوشانده پوست خیار، درمان خوبی برای
یرقان است.
یک لیوان آب خیار با نیم سیر نبات، مسهل خوب و گوارایی است و
صفرا و سودا را از معده به خوبی خارج می نماید که برای این کار آب خیار
رسیده که کمی ترش مزه می باشد، بهتر است. اگر مقداری میخک را در آب خیار
خیسانده و پس از 24 ساعت آن را صاف کرده و با عسل نوش جان نمایید، رنگ
رخسارتان باز می شود؛ در حقیقت به کبد شما جلا می دهد و روح را شاداب می
نماید.اگر مبتلا به مرض قند هستید تا می توانید از خیار و تخم خیار استفاده
کنید.خیار از نظر طب قدیم ایران سرد است و خنک کننده بدن می باشد و به هضم
غذا کمک می کند.
سایر خواص درمانی خیار شامل موارد زیر است :
1) حل کننده اورات و اسید اوریک است، بنابراین بیماری نقرس را درمان می کند.
2) ادرار آور است و برای رفع سوزش ادرار مفید است.
3) خون را تصفیه می کند.
4) خیار برای درمان مبتلایان به سوزش و بند آمدن ادرار مفید است.
5) عصاره برگ های له شده خیار ایجاد تهوع می کند، بنابراین در مسمومیت ها و اختلالات دستگاه گوارش مصرف می شود.
6) خیار عطش را تسکین می دهد.
اگر می خواهید همیشه لطافت پوست خود را حفظ کنید، همه روزه از لوسیون زیر استفاده کنید:
یک خیار معمولی را با دو لیون آب بجوشانید تا حجم آن یک لیوان شود. سپس آن را صاف کنید و بگذارید سرد شود. بعد 50 گرم بادام خام و پوست کنده را آسیاب کرده و با این آب مخلوط کنید. آن را به هم بزنید و با پارچه صاف کنید. به محلول صاف شده 250 گرم الکل سفید و یک گرم اسانس گل سرخ اضافه کنید و کاملا هم بزنید. هر روز از این لوسیون طبیعی به صورت خود بزنید تا پوست شما همیشه جوان بماند.
11) برای درمان اگزما، ترکیدن پوست و رفع خارش مفید است.
12) جوشانده پوست خیار برای یرقان داروی بسیار خوبی است و برای این کار بهتر است سه روز متوالی آن را نوش جان نمایید.
* اشخاصی که ناراحتی معده دارند، نباید در مصرف خیار زیاده روی کنند زیرا ممکن است باعث اختلال در دستگاه گوارش گردد.
* خیار نفاخ است، چون سریعا در معده فاسد می شود. برای رفع نفخ و دل درد ناشی از خوردن خیار می توانید مقداری عرق نعنا یا کمی آبجوش و نبات بخورید.
* همیشه باید خیار را قبل از غذا خورد که به هضم غذا کمک کند. کسانی که نمی توانند خیار را خوب هضم کنند، باید آن را با نمک بخورند.
hawthorn
زالزالک و یا کویج با نام علمی Crataegus aronia یکی از گیاهانی است که در ایران از جمله در بلندی های بالای 2500 متر در استان کهکیلویه و بویراحمد، استان اصفهان به خصوص شهرستان نجف آباد می روید. این گیاه دارای دو نوع سفید و قرمز می باشد.
بد نیست بدانید در شمال ایران گونه های وحشی زالزالک به شکل خودرو در جنگل ها می روید که به آن " ولیک" می گویند.
این میوه اگر چه جثه ای کوچک دارد ولی بسیار پُرفایده و مغذی است و به رنگ های زرد و نارنجی در اکثر نواحی معتدل می روید.
رسیده ی این میوه، شیرین، گوشتی و دارای هسته های زرد رنگ فراوان است که اگر با احتیاط مصرف نشود هسته های آن می تواند قاتل دندان های شما باشد.
زالزالک و قلب شما
این میوه علاوه بر ویتامین های A ، B، C و تانن دارای کلسیم و مختصری پکتین است که برای تقویت قلب و معده بسیار توصیه می شود. مهم ترین اثر زالزالک روی قلب، تنظیم کردن حرکات نامنظم آن است و از تپش قلب و ضربان شدید آن جلوگیری می کند.
در اغلب کشورهای اروپایی خصوصا آلمان برای درمان بی نظمی ضربان قلب از گیاه زالزالک استفاده می شود. همچنین زالزالک در درمان آنژین و تصلب شرایین(سفت شدن دیواره رگ ها) بسیار کاربرد دارد.
خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره ی زالزالک
تحقیقات جدید نشان می دهد که زالزالک آنتی اکسیدان بسیار قوی محسوب شده و می تواند به عنوان یک مکمل غذایی مقوی عمل کرده و در تنظیم وزن، گلوکز خون و التهاب نقش داشته باشد.
محققان آمریکایی طی بررسی هایی که روی زالزالک انجام دادند، دریافتند این میوه به خاطر داشتن مقادیر بالایی از مواد آنتوسیانین، بسیار مفید است و در رنگ های مختلف این میوه آنتوسیانین های زیاد و متفاوتی یافت می شود که دانه های زالزالک را از فشار اکسایشی نور خورشید حفظ می کنند.
خوردن زالزالک بدن ما را از موقعیت های زیان آور مانند قرار گرفتن در معرض آلودگی و رادیکال های آزاد حفظ می کند.
به عبارتی تحقیقات نشان می دهد مصرف زالزالک در درمان برخی بیماری ها، از سرطان گرفته تا چاقی، اثر مثبت می گذارد و این تاثیر به دلیل خواص ضد التهابی ماده ی آنتوسیانین موجود در آن است، به طوری که ثابت شده بسیاری از بیماری ها به دلیل التهاب های کنترل نشده ای است که دامنگیر ما می شود.
مواد موجود در زالزالک قند خون و عملکرد انسولین خون را بهبود می بخشد.
به نقل از Sience Daily، محققان در زمینه ی تاثیر زالزالک و خواص آن، تحقیقات خود را روی موش هایی انجام دادند که از پیش مبتلا به دیابت بودند.
آن ها ابتدا به 18 موش نر، حدود 6 ماه غذای سرشار از قند میوه دادند سپس آن ها را دو گروه کردند؛ به یک گروه آب خالص و به گروه دوم مخلوط آب و عصاره ی زالزالک دادند و این کار را تا 6 ماه ادامه دادند و وزن و چربی بدن، قند خون و شاخص های مولکولی التهابی آن ها را مورد بررسی قرار دادند.
در انتها محققان به این نتیجه رسیدند موش هایی که مخلوط آب و عصاره زالزالک مصرف کرده بودند، نسبت به گروه دیگر، از کاهش وزن بیشتر، چربی کم تر ، قند خون و تر یگلیسیرید پلاسمای پایین تر و چربی LDL کم تری برخوردار بودند.
این تغییرات در انسان ها باعث کاهش احتمال ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی عروقی می شود و مشکلات التهابی را کاهش می دهد.
یکی از مواد مفید موجود در زالزالک فلاونوییدهایی می باشند که نسبت به رنگ میوه شدت اثرات آنتی اکسیدانی آن ها تغییر می کند. میوه های قرمزرنگ دارای اثر قوی، صورتی اثری ضعیف و زرد اثر ضعیف تری دارند.
علاوه بر میوه ی زالزالک از گل آن نیز برای درمان استفاده می شود. گل زالزالک برای درمان تشنج مفید بوده و حرکات نامنظم قلب را تنظیم می کند. لذا دم کرده ی آن برای درمان بیماری های مزمن قلب استفاده می شود.
زالزالک و دیابت
نتایج یک پژوهش نشان داد: مصرف خوراکی زالزالک در دیابت قندی باعث کاهش گلوکز و LDL کلسترول سرم می شود.
این مطالعه با اثر مصرف خوراکی سرشاخه ی زالزالک بر غلظت گلوکز و لیپیدهای سرم و تراکم سلول های بتا در موش های صحرایی دیابتی توسط دکتر مهرداد روغنی، عضو گروه فیزیولوژی مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد بررسی شد.
یافته های این مطالعه حاکی است در گروه دیابتی درمان شده با گیاه، غلظت گلوکز سرم به طور معنی دار در هفته های سوم و ششم کمتر از گروه دیابتی بود.
کاهش سطح گلوکز و لیپیدهای سرم در بیماران دیابتی با استفاده از گیاهان دارویی از اهمیت زیادی برخوردار است. خلاصه ی این پژوهش در مجله ی غدد درون ریز و متابولیسم ایران انجام شد
دیگر خواص زالزالک
این میوه به علت غنی بودن از اسید تارتاریک و اسید مالیک نیز در مواقع کم خونی و سل اثر نیکویی دارد.
زالزالک به دلیل آن که دارای مقدار زیادی تانن است بسیار قابض بوده و می توان آن را جهت درمان اسهال های خونی به کار برد.
البته نوع کوهی آن قابض تر از سنجد است و از خونریزی معده نیز جلوگیری می کند.
رنگ زرد و صورتی این میوه در بدن تبدیل به ویتامین A می شود و اشتها را زیاد می کند.
البته این میوه را وقتی که کاملا رسیده و رنگ انداخته مصرف کنید تا دچار ناراحتی های گوارشی ناشی از خام بودن میوه نشوید.
زالزالک اگر به خوبی خشک شود تنها مقداری از ویتامین C ی خود را از دست می دهد ولی دیگر ترکیبات شیمیایی خود را حفظ می کند. لذا برای نگهداری زالزالک خشک باید آن را در محلی که هوایش دائما عوض می شود نگه داشت.
البته در مقایسه، میوه ی تازه ی زالزالک اثرات نیکوتری دارد و می تواند به ازدیاد شیر مادران شیرده و افزایش کیفیت آن بیفزاید.
در اغلب کشورهای اروپایی خصوصا آلمان برای درمان بینظمی ضربان قلب از گیاه زالزالک استفاده میشود. همچنین زالزالک در درمان آنژین و تصلب شرایین (سفت شدن دیواره رگها) بسیار کاربرد دارد. این میوه به علت غنی بودن از اسید تارتاریک و اسید مالیک نیز در مواقع کمخونی و سل اثر نیکویی دارد. زالزالک به دلیل آن که دارای مقدار زیادی تانن است بسیار قابض بوده و میتوان آن را جهت درمان اسهالهای خونی به کار برد.
البته نوع کوهی آن قابضتر از سنجد است و از خونریزی معده نیز جلوگیری میکند. بد نیست بدانید در شمال ایران گونههای وحشی زالزالک به شکل خودرو در جنگلها میروید که به آن «ولیک» گویند. رنگ زرد و صورتی این میوه در بدن تبدیل به ویتامینA میشود و بسیار اشتها را زیاد میکند. البته این میوه را وقتی که کاملا رسیده و رنگ انداخته مصرف کنید تا دچار ناراحتیهای گوارشی ناشی از خام بودن میوه نشوید.
نارسی این میوه نیز فوایدی دارد و میتواند التهاب معده و صفرا را برطرف کند. خشکشده این میوه نیز بسیار در مقاصد طبی استفاده میشود.
زالزالک اگر به خوبی خشک شود تنها مقداری از ویتامینC خود را از دست میدهد ولی دیگر ترکیبات شیمیایی خود را حفظ میکند. لذا برای نگهداری زالزالک خشک باید آن را در محلی که هوایش دائما عوض میشود نگه داشت.
البته در مقایسه، میوه تازه زالزالک اثرات نیکوتری دارد و میتواند به ازدیاد شیر مادران شیرده و افزایش کیفیت آن بیفزاید. یکی از مواد مفید موجود در زالزالک فلاونوییدهایی میباشند که نسبت به رنگ میوه شدت اثرات آنتیاکسیدانی آنها تغییر میکند. میوههای قرمزرنگ دارای اثر قوی، صورتی اثری ضعیف و زرد اثر ضعیفتری دارند. علاوه بر میوه زالزالک از گل آن نیز برای درمان استفاده میشود. گل زالزالک برای درمان تشنج مفید بوده و حرکات نامنظم قلب را تنظیم میکند. لذا دمکرده آن برای درمان بیماریهای مزمن قلب استفاده میشود.
توجه: زالزالک رسیده برخلاف جثه ریزش از مقدار قند بالایی برخوردار است. به گونهای که در 100 گرم آن 70 کالری انرژی نهفته است. لذا افراد دچار اضافه وزن و بیماران قندی باید در مصرف آن محتاط باشند.
نروید بر زمین هرگز گیاهی که ننوشته ست بر برگش دوایی نظامی شرحزالزالک گیاهی است از تیره گل سرخیان (در برخی کتاب ها آن را جزء دسته سیبی ها آورده اند) که بیشتر به شکل درختچه است و دارای شاخه های خاردار و گل های سفید، معطر و میوه های زرد و نارنجی می باشد. میوه آن خوراکی است و در اکثر نواحی معتدل می روید. درخت زالزالک به صورت خودرو در گرگان، اراک، کلاردشت، ارومیه، بروجرد، کوهستان های البرز و حتی ناحیه پس قلعه شمال تهران وجود دارد و همچنین در شمال ایران، گونه های وحشی آن به شکل خودرو در جنگل ها می روید و آن را (ولیک) می نامند. تکثیر آن از طریق تخم و تهیه نهال انجام می پذیرد و در بهار، شکوفه های پرپر صورتی رنگ زیبایی دارد. میوه ای است کوچک حاوی هسته ای سخت. خواص1ـ میوه زالزالک بسیار قابض است لذا می توان آن را در موارد اسهال و اسهال خونی خورد، زیرا مقدار زیادی تانن دارد. 2ـ زالزالک دارای کلسیم و مقداری ترشی آلی و پکتین می باشد. 3ـ زالزالک برای تقویت قلب و معده بسیار توصیه شده است. 4ـ زالزالک در مواقع کم خونی و سل اثر نیکو دارد. 5ـ زالزالک از مازو، اسید تارتریک و اسید مالیک برخوردار است. مسلولین و مبتلایان به کم خونی می توانند از آن بهره مند گردند. همین طور است در باره روماتیسمی ها و مبتلایان به ورم روده. 6ـ میوه تازه آن دارای روغن چرب، قندهای گلوکز، فروکتوز، مواد معدنی گوناگون و نیز ویتامین «ث» می باشد. 7ـ در هسته زالزالک، ماده آمیگدالین است که اثر سمی دارد و باید از خوردن آن دوری گزید. 8ـ گل زالزالک اندکی معطر است و قبل از آنکه غنچه اش کاملاً باز شود، برای مصرف داروسازی، می چینند. 9ـ این گل ضد تشنج بوده و حرکات نامنظم قلب را تنظیم می کند. داروی مفید و خاصی بر ضد تپش قلب و ضربان شدید آن است. 10ـ زالزالک، اشتها را زیاد می کند، جهت قطره قطره آمدن ادرار توصیه شده است. 11ـ نوشیدن شربت میوه یاد شده با شکر سرخ برای رفع سردرد شدید فایده دارد. |
ولیک ( زالزالک وحشی )
معمولاً «ولیک ( زالزالک وحشی )» در مناطق جنگلی ایران به خصوص در شمال به وفور وجود دارد ، و بسته به رنگ میوه «سرخ ولیک» و «سیاه ولیک» نامیده میشود. ولی نام محلی آن در هر یک از مناطق کشور متفاوت است از جمله در لاهیجان «کُمار»، در رامسر و شهسوار «کِجیل»، در دیلمان و رودسر «مارِخْ»، در گرگان و بعضی نقاط بختیاری «ولک، بلک و ولیک»، در شهسوار «کُتْ کُتی»، در اطراف تهران و همدان و اصفهان «گوچ»، در خلخال و آذربایجان «گیچ ـ یِمیشان»، در باختران و همدان و پشتکوه «گِویچ»، در سردشت «گیویژ، گوژ و گویشک»، در فارس «کیالک» و در ارسباران «آتگُتی» نامیده میشود.
به گونههایی که دارای میوة سیاه هستند، در آستارا و گرگان رود «قره گیله»، در شفارود «سیاهلله» در اطراف رشت «سیاه کوتی و سیاه کوتیل»، در طالش «مونبرو»، در شهسوار «سیاه کوت کوتی»، در درة کتول «سیاه ولیک»، در نواحی ترک زبان منجیل، رامیان، قزوین و خراسان «یمیشان» گفته میشود. به گونههایی که دارای میوة سرخ رنگ هستند، در نور «شالولیک»، در کتول «سرخ ولیک»، در گرگان رود «کمبر»، در شفارود «سرالالا»، در اطراف رشت «سگکامپوره»، در شهسوار «ولیک» و در سردشت «گوژسوره» گفته میشود.
ولیک ( زالزالک وحشی ) در کتابهای طب سنتی «خفچه» و «زعرورالادویه» و در بعضی کتابها هم «تفاحبری» نام برده شده است. به انگلیسی Maytree، Thornapple tree ، White thorn و Haw thorn گفته میشود. درختچهای است از خانوادة Rosaceae از جنس Crataegus.
ترکیبات شیمیایی :
از نظر ترکیبات شیمیایی طبق گزارش علمی که در (G.I.M.P) آمده است در گونة Crataegus Oxyacantha مواد زیر مشخص شده است: اکسالیک اسید و در ساقهها و جستهای جوان و سبز ولیک ( زالزالک وحشی ) HCN گلوکوزید و مادة عامل تلخ به نام کراتگین که مشابه اسکولین است. عصارة شاخههای جوان ولیک ( زالزالک وحشی )، عمل فلجکننده روی مرکز تنفسی دارد و در مورد قلب پستانداران اثر سمی دارد. میوة تازة ولیک ( زالزالک وحشی )، دارای سیتریک اسید و تارتاریک اسید و کراتگوس اسید، پکتین، روغن چرب، قندهای گلوکوز و فروکتوز است.
در هستة آن، مادة آمیگدالین و امولسین وجود دارد. در
گلهای آن در حدود 157/0 درصد اسانس و همچنین تریمتیل آمین،
کوئرسیترین و کوئرسیتین یافت میشود.
در گزارش دیگری آمده است که
مادة عامل ولیک ( زالزالک وحشی ) در گونة C.oxyacantha مادة کراتگوس
لاکتون است که مفتح قلبی است؛ یعنی موجب باز شدن و گشاد شدن رگهای
کورونر قلب میشود. بنابراین داروی قلبی است. در برگهای آن بیشتر از
میوة آن مادة فلاونوئید مشخص شده است.
خواص ـ کاربرد :
در چین، عصارهای از گرد ریشة خشک شدة گونة C. monogynus تهیه میکنند که دارای خاصیت مفتح و بازکنندة شریانهای قلب است.
در کره، گونة C.Pinnatifidus میوه ولیک ( زالزالک وحشی ) برای رفع ناراحتیهای گوارشی و اسهال به کار میرود.
در چین مردم معمولاً ولیک ( زالزالک وحشی ) را در سطح گستردهای به عنوان میوه میخورند، بنابراین نمیتواند اثر فیزیولوژیکی شدید نامناسبی برای سیستم بدن داشته باشد.
به طور کلی خواص میوة ولیک ( زالزالک وحشی ) را ضد کمی ویتامین C، ملین، مقوی معده، مفتح و بازکنندة گرفتگیها و محرک میدانند. زغال میوة ولیک ( زالزالک وحشی ) (میوه را میسوزانند که زغال شود) یک زغال گیاهی بسیار مفید است و برای معالجة سوءهاضمه و به خصوص برای بند آوردن اسهال خیلی نافع است.
در هندوستان عصارة آبی میوة ولیک ( زالزالک وحشی ) را به عنوان مقوی برای تقویت قلب میخورند و برای معالجة بیماریهای ارگانیک و فونکشنال قلب نظیر دیس پنوئا (تنگی نفس که ناشی از ضایعات قلبی باشد) و هایپرتروفی (بزرگ شدن قلب)و ضعف قلب تجویز میشود.
حکمای طب سنتی ایران، ولیک ( زالزالک وحشی ) را از نظر طبیعت سرد و خشک میدانند و از پوست درخت به عنوان تببر استفاده میکنند. به طور کلی، دم کردة گلهای ولیک ( زالزالک وحشی ) و یا گرد گل خشک شدة آن به مقدار پنج تا هشت گرم در روز برای ضعف قلب، آنژین، ورم آئورت، اختلالات عصبی از جمله نگرانی، بیخوابی، سرگیجه، احساس صدا در گوش و نظایر آن مفید است.
در فرانسه یک قاشق سوپخوری گل ولیک ( زالزالک وحشی ) را در یک فنجان آب جوش دم میکنند، و تا سه فنجان از آن را در روز به عنوان ضد اسپاسم، رفعکنندة بیخوابی و ناراحتیهای دوران یائسگی میخورند.codex38x